İŞ KAZASI

İşçinin işverene ait işyerinde veya işyeri dışında işin yürütülmesi için yapılan çalışmalar sırasında yaralanmasına, ölümüne, fiziksel veya ruhsal açıdan veya her ikisi açısından da zarara uğramasına neden olan olaylara iş kazası denir. İş kazası sayılan haller Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. Maddesinde açıklanmıştır;

1. a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
2. b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında,
3. c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
4. d) Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
5. e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.

İş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;

1. a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde,
2. b) (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde,
3. c) (c) bendi kapsamında bulunan sigortalılar bakımından, bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatlarına göre yetkili mercilere derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde,

iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu fıkranın (a) ve (c) bentlerinde belirtilen süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar.

Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için gerektiğinde, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından veya Bakanlık iş müfettişleri vasıtasıyla soruşturma yapılabilir. Bu soruşturma sonunda yazılı olarak bildirilen hususların gerçeğe uymadığı ve olayın iş kazası olmadığı anlaşılırsa, Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan, 96 ncı madde hükmüne göre tahsil edilir.

İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

İŞ KAZASI NEDENİYLE MEYDANA GELEN ZARARA İLİŞKİN HANGİ ALACAK KALEMLERİ TALEP EDİLEBİLİR?

• MADDİ TAZMİNAT

İş kazası sonucunda bir işçi bedensel zarar görmesi durumunda maddi kayıpları için tazminat talep edebilir. İşçinin ölümü halinde ise yakınları maddi zararlar yaşayabilir ve bu durumda da tazminat talep edilebilir. Borçlar hukuku çerçevesinde, işverenden maddi tazminat istenebilir. Mahkeme, uzman bir bilirkişinin yardımıyla maddi zararları hesaplayacak ve buna göre karar verecektir.

• MANEVİ TAZMİNAT

Ölüm veya ağır yaralanma sonucu meydana gelen bir iş kazası, işçinin yakınlarında derin bir üzüntü ve acıya neden olabilir. Aynı şekilde, işçi kendisi de ağır yaralanmışsa büyük bir acı ve elem içinde olabilir. Bu nedenle, iş kazası sonucu yaşanan acı, keder, ve ızdırabın hafifletilmesi amacıyla manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesine karar verilebilir. Manevi tazminat, duygusal sarsıntının ve manevi zararın giderilmesi için hüküm altına alınan bir ödemedir.

• GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATI

İş kazası geçici iş göremezlik tazminatı, bir iş kazası sonucunda işçinin geçici olarak iş göremez duruma gelmesi halinde ödenen bir tazminat türüdür. İş kazası nedeniyle geçici olarak iş göremez hale gelen bir işçi, iyileşene kadar işe devam edemez ve dolayısıyla maaş veya gelir kaybı yaşar. İşte bu durumda işçiye geçici iş göremezlik tazminatı ödenir.

Geçici iş göremezlik tazminatının miktarı genellikle işçinin normal çalışma süresine ve kazançlarına dayanarak hesaplanır. Bu tazminat, iş kazası sonucu işçinin geçici olarak iş göremez kaldığı süre boyunca işveren veya iş kazası sigortası tarafından ödenir. Bu süre, işçinin iyileşmesi veya işe geri dönmesi durumunda sona erer.

Geçici iş göremezlik tazminatı, işçinin geçici olarak iş göremez kaldığı süre boyunca gelir kaybını telafi etmeye yardımcı olur ve işçinin geçici olarak yaşadığı ekonomik sıkıntıları hafifletmeyi amaçlar. Bu tazminat genellikle işçiye düzenli aralıklarla ödenir ve iş kazası sonucu oluşan geçici iş göremezlik durumunun sona ermesiyle birlikte ödemeler sona erer.

• SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATI

İş kazası sürekli iş göremezlik tazminatı, bir iş kazası sonucunda işçinin kalıcı olarak iş göremez hale gelmesi durumunda ödenen bir tazminat türüdür. İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işçinin bedensel veya zihinsel olarak kalıcı bir sakatlık kazanması sonucunda, işçi artık işini yapamaz hale gelir ve bu durumda işçiye sürekli iş göremezlik tazminatı ödenir.

Sürekli iş göremezlik tazminatı, iş kazasının neden olduğu kalıcı sakatlık derecesine ve işçinin kazancına dayalı olarak belirlenir. Genellikle tazminat miktarı, işçinin kazancının belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır ve belirli bir süre boyunca veya işçinin emekliliğine kadar ödenir.

Bu tazminatın miktarı ve ödeme süresi, ülkenin yasal düzenlemelerine, iş kazası sonucu oluşan sakatlık derecesine ve işçinin gelirine bağlı olarak değişebilir. İşçinin kalıcı sakatlık nedeniyle iş göremez hale gelmesi durumunda, işveren veya iş kazası sigortası genellikle bu tazminatı ödemekle yükümlüdür.

• DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI

İş kazası nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı, bir kişinin iş kazası sonucu hayatını kaybetmesi veya kalıcı olarak sakatlanması durumunda, işveren veya sigorta şirketi tarafından ödenen bir tazminat türüdür. Bu tazminat, kazada hayatını kaybeden veya sakatlanan kişinin ailesinin veya hak sahibi kişilerin yaşam standartlarını korumak ve kaybı telafi etmek amacıyla sağlanır.

İş kazası sonucu destekten yoksun kalma tazminatının miktarı, bir dizi faktöre bağlı olarak değişebilir. Bu faktörler arasında kazada hayatını kaybeden veya sakatlanan kişinin yaşam standartları, geliri, ailesinin durumu, kazanın neden olduğu hasarın ciddiyeti ve ilgili yasal düzenlemeler yer alır. Tazminat miktarı genellikle mahkemeler veya iş kazası tazminatı yöneten kuruluşlar tarafından belirlenir ve iş kazasının neden olduğu zararların tamamen veya kısmen telafi edilmesini sağlamaya çalışır.